حقایقی جالب درباره پیانو

 

پیانو به عنوان یکی از مشهورترین و محبوب‌ترین سازهای صفحه کلیددار جهان شناخته می‌شود. برخی از کسانی که به سراغ موسیقی کلاسیک و مدرن می‌روند، علاقه‌مندند که پیانو را به عنوان ساز اصلی خودشان انتخاب کنند.

این ساز اولین بار در سال هجدهم میلادی ساخته شده و از هارپسی کورد نشات گرفته است. در آن زمان، این ساز به شکل‌های مختلفی مانند پیانو گراند، پیانوهای دیواری، پیانو دیجیتال و در نهایت پیانوهای هیبریدی وارد دنیای موسیقی شد. 

با توجه به اینکه پیانو علاوه بر محبوبیتش دارای ساختار خاصی است، بعضی از واقعیت‌ها درباره آن وجود دارد که افرادی که به تازگی پیانو را شناخته‌اند، یا تنها به واسطه نواختن پیانو توسط دیگران با آن آشنا هستند باید این موارد را بدانند. در ادامه حقایق جالبی که درباره این ساز مدرن و ویژه وجود دارد را ارائه کرده‌ایم، تا بهتر بتوانید با پیانو و ساختار آن و سرگذشت آن آشنا شوید.

 

1)کشش سیم‌های پیانو

پیانو معمولاً نزدیک به 220 تا 230 سیم فولادی دارد که بشدت محکم هستند و وقتی چکش داخلی به آن‌ها ضربه وارد می‌کند، صدای پیانو تولید می‌شود. کشش هر سیم پیانو معمولاً نزدیک به 168 پوند است و پیانوهای استاندارد حدود 18 تا 20 تن وزن دارند.

برخی از پیانوهای گراند ظرفیت بالاتری نسبت به سایر نمونه‌ها دارند و تا 30 تن کشش را تحمل می‌کنند. همین موضوع باعث می‌شود که تنظیم و کوک پیانو به کار پیچیده‌ای تبدیل شود و تنها متخصصین موسیقی بتوانند این ساز را جهت نواختن کوک کنند.

2) پیانو گلگسی یا لوکس در امارات متحده عربی

شرکتی بنام Galaxy Instruments که در زمینه ساخت سازهای عجیب و غریب و لوکس تخصص دارد یک پیانو گران‌قیمت 1.36 میلیون دلاری را که با ورق طلا 24 عیار ساخته شده تولید کرده و به نمایش گذاشته است. درپوش اتوماتیک و کلیدهای منحنی شکل از مواردی هستند که طراحی این پیانو را خاص و ویژه کرده‌اند. 

به طور کلی این پیانو یک کالای لوکس محسوب شده و صدایی که از آن تولید می‌شود ممکن است با یک پیانوی حرفه‌ای متفاوت باشد؛ زیرا شرکتی که این محصول را تولید کرده به عنوان یک شرکت ارائه کننده اقلام لوکس شناخته می‌شود، تا یک شرکتی که فروشنده ساز است و قصد دارد پیانوهای حرفه‌ای را وارد بازار کند.

3) گران‌قیمت‌ترین پیانو جهان

گران‌قیمت‌ترین پیانو جهان توسط یک تولید کننده پیانو کانادایی یعنی شرکت Heintzman طراحی و تولید شده و در بازی‌های المپیک بیجینگ  2008 توسط پیانیست چینی به نام Lang Lang نواخته شد.

طراحی شفاف فوق‌العاده این پیانو آن را نسبت به سایر محصولات مشابه اش متمایز کرده است. به همین دلیل است که به این پیانو، پیانوی کریستالی نیز گفته می‌شود. پیانوی کریستالی کانادایی بعد از تولیدش در مزایده‌ای به قیمت 3.22 میلیون دلار فروخته شده و همین موضوع باعث شده که این پیانو به یکی از گران‌قیمت‌ترین محصولات موسیقی جهان تبدیل شود.

4) تاریخچه اختراع اولین پیانوی جهان

اولین پیانوی جهان در سال 1709 توسط یک سازنده‌ی هارپسی کورد به نام Bartolomeo di Francesco Cristfori  در ایتالیا تولید شد. اولین اختراع این فرد gravicèmbalo col piano e forte  نام داشت؛ که به زبان فارسی به آن هارپسی کورد با صدای بلند نرم گفته می‌شود. این نام بعدها به عبارت fortepiano تبدیل شده و سپس تنها نام پیانو از آن باقی ماند.

همان‌طور که می‌دانید هارپسی کورد تنها می‌تواند صدا را در حجم مشخصی تولید کند؛ بنابراین داشتن سازی که به لمس حساس باشد تغییر قابل توجه ای در ساختار و صدای تولید شده این ساز به وجود می‌آورد.

اولین پیانویی که در جهان تولید شد به قدری گران بود که حتی افراد ثروتمند هم نمی‌توانستند آن را تهیه کنند و می‌توانستید تنها در خانه‌های اشرفی یا سلطنتی این پیانو را مشاهده کنید. به احتمال زیاد آنچه در حال حاضر به عنوان پیانو شناخته می‌شود با پیانویی که در سال 1709 تولید شده تفاوت زیادی دارد.

جالب است بدانید که تا قرن 19 میلادی تولید پیانو به صورت امروزی رایج نبوده و این سازها نسبت به زمان بعد از آن کمتر تولید می‌شدند؛ بنابراین نمی‌توانستید در خانه‌های مختلف و کنار نوازنده‌های مختلف این ساز جذاب را مشاهده کنید.

شاید به این مقاله نیز علاقمند باشید: نحوه انتخاب ساز مورد علاقه

5) تولید پیانوهای دیجیتال

با وجود اینکه پیانو آکوستیک از قرن 18 وجود داشته اما پیانوی دیجیتال تا سال 1980 به وجود نیامده بودند. با این وجود تلاش‌های زیادی برای اختراع این ابزار الکترونیکی در دهه‌ی 1920 شروع شده و حدود 30 سال بعد از آن  پیانو برقی تولید شد.

این پیانو یک ساز آکوستیک ارتقا یافته بود که به نوازنده امکان می‌داد که آن را تقویت کرده و صدایش را جذاب‌تر کند. پیانوهای برقی توسط موزیسین‌های معروفی مانند ریچالز و دوک الینگتون استفاده می‌شدند. بعد از آن در دهه‌ی 1960 سینث سایزر تولید شد که همین موضوع توانست در سبک‌های موسیقی تاثیرات قابل توجه ای داشته باشد. 

بعد از آن در سال 1980 میلادی پیانوهای دیجیتال مدرن که به عنوان پیانوهای امروزی می‌شناسیم معرفی و وارد بازار شدند. این سازها امکانات بیشتری را نسبت به نمونه‌های قدیمی خودشان را داشتن و معایبی که برای پیانوهای آکوستیک وجود داشت را برطرف کرده بودند. پیانوهای دیجیتال به موسیقی‌دان‌ها این امکان را می‌دادند که ساز را تقویت کرده و در فضا و هزینه‌ای که برای تنظیم این ساز لازم بود تا حد امکان صرفه‌جویی کنند.

6) بزرگ‌ترین پیانو جهان

بزرگ‌ترین پیانویی که تا به حال ساخته شده متعلق به یک تنظیم کننده پیانو به نام آدریان من از نیوزلند است. تولید این پیانو حدود 4 سال زمان برده و وزن این ساز باشکوه حدود 1.4 تن و طول آن 5.7 متر است. این دستاورد شگفت‌انگیز را پسری جوانی ساخته که در اتمام کار ساخت این پیانو تنها 25 سال داشته است.

7) کوک کردن پیانو

یک پیانو نو را باید 4 بار در سال تنظیم کنید. بعد از آن می‌توانید پیانو را دو بار در سال تنظیم کرده و از آن استفاده کنید. اگر پیانوها را در محیط‌های کاملاً خشک یا مرطوب نگه‌داری نشوند تنظیمات آن‌ها به هم نمی‌خورد. 

جالب است بدانید پیانوهای دیجیتال به کوک کردن نیازی ندارد اما مراقبت ناصحیح از آن‌ها باعث پیچ و تاب‌دار شدن صدا و افت کیفیت صداهای تولید شده توسط پیانو خواهد شد.

8. زهی یا کوبه‌ای بودن پیانو

اغلب افراد در مورد این موضوع که پیانو یک ساز کوبه‌ای است یا زهی دچار اختلاف‌نظر می‌شوند. جالب است بدانید که موزیسین‌ها نیز اختلاف‌نظر زیادی در مورد دسته‌بندی این ساز دارند و این موضوع می‌تواند باعث تعجب باشد که پیانو به عنوان یک ساز کوبه‌ای شناخته می‌شود؛ زیرا اگرچه این ساز از سیم‌های زیادی تشکیل شده اما صداهای آن با ضربه زدن چکش‌ها به سیم‌های فلزی و فولادی ایجاد می‌شود؛ بنابراین پیانو را می‌توان در بخش سازهای کوبه‌ای یک ارکستر سمفونیک قرار داد.

شاید به این مقاله نیز علاقمند باشید: استعداد موسیقی چیست؟

9) کندتر بودن پیانو دیواری نسبت به پیانو گراند

جالب است بدانید که سرعت اکشن پیانوهای گراند از پیانوهای دیواری بیشتر است. همین موضوع به نوازنده امکان می‌دهد که آهنگ‌هایش را سریع‌تر بنوازد. به همین دلیل است که برای پیانوهای گراند یک اهرم تکرار در نظر گرفته شده که موزیسین‌ها با کمک تنها فشردن نصف کلید بتوانند آهنگ را تکرار کنند.

در پیانوهای دیواری برای اکشن عمودی باید کامل دکمه بالا بیاید تا بتوان دوباره آن را نواخت و آهنگ مورد نظر را تولید کرد؛ اما این موضوع برای پیانوهای گراند وجود ندارد.

10) پیانو، پادشاه سازهای موسیقی

پیانو گسترده‌ترین طیف نت را دارد و از بازه‌ی پایین‌تر نت ارگ به بالاترین نت پیکولو فراتر رفته. همچنین با توجه به اینکه پیانو یکی از معدود سازهایی است که می‌تواند هم زمان به هم نوازی و اجرای ملودی بپردازد، این ساز به عنوان یک ساز مستقل و کامل تبدیل می‌شود. اندازه چشم‌گیر این ساز نیز در انتخاب پیانو به عنوان پادشاه سازهای موسیقی مؤثر بوده است.

11) تولید کلیدهای پیانو از عاج

در گذشته برای ساخت کلیدهای پیانو از آج فیل استفاده می‌شده. به همین دلیل فیل‌های زیادی کشته می‌شدند و به محیط‌زیست آسیب زیادی وارد می‌شد. در نتیجه در سال 1950 استفاده از عاج فیل برای تولید پیانو برای اولین بار در ایالت متحده آمریکا ممنوع شد. 

تنها ویژگی منفی عاج فیل آسیب به محیط‌زیست نبود، بلکه این کلیدها برای نوازندگی نیز گزینه مناسبی محسوب نمی‌شدند؛ زیرا کلیدهای عاجی بعد از مدتی رنگ زردی می‌گرفتند و سرعت شکنندگی آن‌ها بالا بود. به همین دلیل است که این روزها کلیدهای پیانو فقط از عاج‌های مصنوعی یا پلاستیکی ساخته می‌شوند.

12) وجود پیانوهای خود نواز

در گذشته پیانوهایی وجود داشتن که خود نواز بودن این پیانوها که در اوایل قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی بسیار طرفدار داشتن نیاز به نوازنده‌ای نداشتن و خودشان می‌توانستند هر نتی را به بهترین شکل اجرا کنند.

پیانوهای خود نواز یک رول کاغذی سوراخ داشتن و تعداد سوراخ‌های این کاغذ به داخل پیانو می‌رفت و باعث نواخته شدن آن می‌شد. پیانوهای خود نواز در آن زمان برای جایگزین تلویزیون و رادیو برای مردم شده بودند، تا افراد مختلف بتوانند در خانه خودشان موسیقی را همیشه گوش دهند.

13) ثابت نبودن تعداد کلیدهای پیانو

تعداد کلیدهای پیانو اکثراً ثابت نیستند. بیشتر پیانوهای استاندارد 88 کلیددارند؛ اما پیانوهای دیجیتال می‌توانند 61 کلید یا تعداد کمتری کلید داشته باشند. جالب است بدانید که برخی از پیانوها بین 102 تا 108 کلید مختلف دارند و شرکت Bosendorfer که یک شرکت اتریشی است این پیانوها را با کلیدهای اضافی تولید می‌کند.

14) علت سیاه و سفید بودن رنگ کلید‌های پیانو

کلیدهای پیانو به دو رنگ سیاه و سفید تولید می‌شوند و هیچ فردی تا به حال نتوانسته دلیل این دو رنگ بودن کلیدهای این ساز را متوجه شود؛ اما به احتمال زیاد هدف از این کار تشخیص راحت نت‌ها برای نوازنده بوده.

در قرن هجدهم و در دوران موتزارت رنگ این کلیدها برعکس رنگ امروزی بوده است. یعنی کلیدهای طبیعی مشکی و کلیدهای نیم‌پرده سفید بودند؛ اما در حال حاضر این کلیدها به صورت برعکس روی پیانو قرار گرفته‌اند و نوازنده با توجه به ساختار آن‌ها برای نواختن موسیقی از این ساز کمک می‌گیرد.

 

15. وجود ۱۲۰۰۰ قطعه در ساختمان یک پیانو

حدود ۱۲۰۰۰ قطعه در ساختمان یک پیانوی آکوستیک به‌کار رفته‌اند که حدود ۱۰۰۰۰ عدد از این قطعات متحرک هستند. قطعات بسیار ریزی که کار کردن دقیق و بی‌نقص همه آن‌ها برای اجرای درست و با کیفیت یک پیانو لازم و حیاتی است. کوچک‌ترین خللی در اجرای هر کدام از این قطعات می‌تواند منجر به کاهش شدید کیفیت صدای تولید شده توسط پیانو شود.

16. پیانوهای ساخت کریستافوری

امروزه تنها سه عدد از پیانوهای ساخت کریستافوری در جهان موجود است. پیانو تولید ۱۷۲۲، موزه ملی رم در بخش سازهای مختلف موسیقی پیانو چهار اکتاوی تولید ۱۷۲۰، موزه متروپولیتن در نیویورک پیانو چهار و نیم اکتاو تولید ۱۷۲۶، موزه سازهای مختلف موسیقی در لایپزیگ آلمان.

سایر موارد جالب درباره پیانو

• در ایالات متحده آمریکا بیش از 18 میلیون پیانیست و بیشتر از 10 میلیون پیانو وجود دارد.
• شرکت اشتان وی از سال 1853 تولید کننده پیانو است و پیانوهای گراند این برند بیش از 100 هزار دلار قیمت دارند.
• در سال 2004 در بیستمین فستیوال بین‌المللی مجسمه‌های یخی، پیانویی وجود داشت که به طور کامل از یخ ساخته شده بود.
• پیانوهای کنسرت گراند متوسط دارای وزنی بیش از 630 کیلوگرم و ارتفاع 537 سانتیمتر هستند و پیانیست در برابر آن‌ها بسیار کوچک به نظر می‌رسد.
• قدیمی‌ترین پیانو در سال 1772 در بریتانیا توسط فردی به نام American Backers ساخته شد.
• پیانو سازی است که 7500 قطعه آن به طور هماهنگ برای تولید صدایی با کیفیت موسیقی را گوش‌نواز کار می‌کنند.

سخن پایانی

پیانو یکی از جذاب‌ترین سازهای جهان است. کسانی که به نوازندگی علاقه دارند معمولاً با خرید تجهیزات صوتی مانند باندهای اکتیو و اکو همراه فعالیت خودشان را در این زمینه شروع می‌کنند. تا بتوانند با گوش دادن به موسیقی‌های مطرح جهانی اسرار و رمز و رازی که نوازنده‌ها دارند را کشف کنند. پس از آن فرد می‌تواند یکی از سازهای پرطرفدار مانند پیانو، گیتار یا ویالون را برای شروع یادگیری نوازندگی انتخاب کند.

برای خرید تجهیزات صوتی حرفه‌ای یا نصب آن‌ها می‌توانید از متخصصین زیکو کمک بگیرید، سپس فعالیت خودتان را به صورت جدی در این زمینه شروع کنید.

سؤالات متداول+جواب

1) قیمت پیانو چقدر است؟

با توجه به اینکه کدام نمونه از پیانوهای موجود را برای خرید انتخاب کرده‌اید، قیمتی که برای این ساز باید بپردازید متغیر خواهد بود.

2) آیا یادگیری پیانو سخت است؟

با توجه به پیچیدگی این ساز و ساختار خاص آن، لازم است که زمان کافی برای یادگیری پیانو را نزد اساتید متخصص در این حوزه در نظر بگیرید.