نواختن موسیقی یا گوش‌کردن به آن، یکی از تفریحات دلنشین ماست. در بسیاری از مراسم از آن استفاده می‌کنیم و یا برای بروز یا تحمل برخی از احساسات خود به آن پناه می‌بریم. حتی در برخی تحقیقات گفته شده که موسیقی تاثیرات مثبتی بر رشد گیاهان یا کارکرد بهتر حیوانات دارد. دنیای موسیقی بسیار گسترده و اصطلاحات رایج در آن فراوان است. حتی اگر تاکنون سازی ننواخته یا آوازی نخوانده باشید، حتما کلمه فالش به گوشتان خورده است. در این مقاله قصد داریم بفهمیم فالش زدن در موسیقی چه مفهومی دارد. برای افراد عادی که تنها شنوندگان موسیقی هستند فالش مفهومی ساده است اما برای متخصصان این حوزه، معنای گسترده‌تری دارد.
مفهوم فالش و تفاوت آن با خارج و غلط خواندن
در ابتدا لازم است با معنی صحیح کلمه فالش آشنا شویم. فالش یا Falsch کلمه‌ای با ریشه آلمانی و به معنای خطا و اشتباه است. موسیقی دارای هفت نت اصلی (پرده) و پنج نت میانی (نیم‌پرده) است. لازم به ذکر است که در موسیقی برخی کشورها مثل ایران، ترکیه یا کشورهای عربی، نت‌های ظریف‌تری که به آن‌ها یک‌چهارم پرده می‌گویند نیز وجود دارد که در اینجا به همین اشاره کوتاه به آن‌ها بسنده می‌کنیم.
هر نت موسیقی دارای فرکانس خاص خود است که به‌صورت بین‌المللی و در استاندارد جهانی مشخص شده و مورد توافق قرار گرفته است. برای اجرای هر نت چه به‌وسیله ساز و چه حنجره انسان، باید «فرکانس درست» مربوط به آن نت را اجرا کرد.
اگر فرکانس نت اجرا شده کمی بالاتر یا پایین‌تر از نت اصلی باشد، یا فواصل بین نت‌ها، پرده‌ها و نیم‌پرده‌ها در اجرای کامل قطعه موسیقی به‌درستی رعایت نشود، به آن «فالش زدن در موسیقی» می‌گویند.
حالا اگر به‌جای نت اصلی، نت دیگری حتی با فرکانس صحیح اجرا شود، (مثلا به‌جای نت سل، لا اجرا شود) به آن «غلط‌خوانی» گفته می‌شود. اگر هم نتی خارج از گام اصلی موسیقی نواخته یا توسط خواننده اجرا شود، به آن «خارج خواندن» می‌گویند.
شاید به این مطلب هم علاقمند باشید: چگونه آموزشگاه موسیقی خوب پیدا کنیم
توضیح کوتاه:
گام موسیقی توالی چند نت است که به ترتیب فرکانس یا ارتفاع در کنار هم قرار گرفته‌اند. بازه آن‌ها جمعا شامل دوازده نیم‌پرده است که می‌توانند به ترتیب صعودی یا نزولی مرتب شده باشند. به مجموعه آن‌ها در کنار هم یک اکتاو می‌گویند. به گام در موسیقی سنتی ایرانی، «دستگاه» نیز گفته می‌شود.
معنی اصطلاح ژوست
ژوست نقطه مقابل فالش است. در لغت به معنای کوک بودن ساز و درست و صحیح اجرا کردن فرکانس نت‌های قطعه است. در موسیقی به این معناست که هر ارتعاش به وجود آمده توسط حنجره انسان یا ساز، دقیقا مطابق با تعداد ارتعاشات استاندارد تعیین شده برای آن نت باشد. در این صورت می‌گویند ساز یا صدای خواننده کاملا کوک است.
دلیل فالش خواندن یا نواختن در موسیقی و جلوگیری از آن
فالش ممکن است هم برای خواننده ایجاد شود و هم برای ساز. در مورد خواننده‌ها، معمولا برای افرادی که تازه به این حوزه وارد شده‌اند بسیار رخ می‌دهد که نتوانند نت اصلی را به‌صورت صحیح با حنجره خود اجرا کنند. اجرای درست به تمرین و ممارست فراوان نیاز دارد. همان‌طور که از قدیم گفته‌اند، کار نیکو کردن از پرکردن است! خواننده یا نوازنده برای حرفه‌ای شدن هرچه بیشتر در این عرصه، ابتدا باید «مهارت شنیداری» خود را قوی کند. زیرا هرچه بهتر بتواند صدای ساز را بشنود و درک کند، بهتر نیز می‌تواند آن را اجرا کند.
شاید به این مطلب هم علاقمند باشید: روش های آموزش موسیقی به کودکان
فالش زدن در موسیقی برای هر سازی نیز ممکن است ایجاد شود، اما احتمال وقوع آن برای سازهای بادی و زهی بیشتر است. در برخی سازها مانند گیتار، سنتور یا پیانو، به دلیل کوک نبودن ساز و در برخی دیگر مثل ویولن، کمانچه و فلوت به دلیل اشتباه در تکنیک آرشه کشیدن، انگشت گذاری و یا نحوه فوت کردن رخ می‌دهد. پس در مورد سازها دو دلیل اصلی برای فالش زدن وجود دارد. اول اینکه خود ساز کوک نباشد و دوم اجرای اشتباه توسط نوازنده است.
چگونه از فالش خوانی جلوگیری کنیم
اگر خواننده یا نوازنده‌ای تازه‌کار هستید، بهترین روش این است که مهارت شنیداری خود را افزایش دهید. به این منظور می‌توانید توسط ساز پیانو یا ارگی که به‌درستی کوک شده باشد، هر نت موسیقی را به‌تنهایی اجرا کرده و سعی کنید مانند آن را اجرا کنید. همچنین می‌توانید صدای خواندن یا نواختن خود را ضبط کرده و پس از گوش‌کردن به آن، تفاوت‌های موجود با نت‌های اصلی را تشخیص دهید و در اجراهای بعدی اصلاح کنید.
روش دیگر این است که بارها به تمرین قطعه موسیقی خود بپردازید تا فرکانس صحیح هر نت کاملا در ذهن شما بنشیند تا از فالش زدن در موسیقی جلوگیری کنید. همچنین باید به تمامی سبک‌های موسیقی، شامل داخلی یا خارجی، مدرن یا کلاسیک، پاپ یا سنتی و … گوش فرا دهید، تا گوش‌های شما با انواع آهنگ‌ها، گام‌ها و پرش‌ها و حتی سکوت‌ها آشنا شوند.
خارج از گام خواندن نیز زمانی اتفاق می‌افتد که خواننده شناخت درستی از توان اجرایی و گستره صدایی خود نداشته باشد. زیرا هرکس باتوجه‌به بازه‌ای که تارهای صوتی‌اش در اختیارش قرار می‌دهند قادر به اجرای گستره خاصی از نت‌هاست. شناخت صحیح این بازه کمک می‌کند تا هر آهنگ را روی گام صدای خود تنظیم کرده و به بهترین شکل آن را اجرا کنید.
جلوگیری از فالش زدن در موسیقی توسط ساز
برای جلوگیری از این امر توسط سازها باید دقت کنید که همواره انگشت را بر نت اصلی قرار داده و آن را بنوازید که این امر با پشتکار داشتن در تکرار و تمرین به دست خواهد آمد. برای رفع مشکل کوک نبودن سازها نیز وسیله‌ای به نام دیاپازون وجود دارد. در این ابزار صداهای استاندارد نت‌های موسیقی، به ترتیب نیم‌پرده از یکدیگر قرار داده شده‌اند و به‌وسیله لرزش از آن خارج می‌شوند.
ساختار آن به‌صورت یک سازدهنی مدور یا مستطیل است که سوراخ‌هایی در اطراف آن قرار داشته و نام هر نت و صداهای مربوطه روی لبه آن نوشته شده است. در سال‌های اخیر دیاپازون‌های الکتریکی پیشرفته‌تر نیز به بازار آمده است که با دقت خیلی بیشتر و در حد ربع پرده قابلیت تشخیص نت‌های صحیح را دارند. در این دستگاه اگر نت درست نواخته شود چراغ سبز را به شما نشان می‌دهد.
همچنین با پیشرفت تکنولوژی برنامه‌ها و اپلیکیشن‌های مختلفی برای نصب روی ویندوز یا موبایل به بازار آمده است. با کمک آن‌ها می‌توانید هم سازها را کوک کنید و هم از اجرای صحیح نت توسط خواننده مطمئن شوید. این برنامه‌ها پس از اجرای نت، درصد درستی آن را به شما نشان می‌دهند.
کلام آخر| فالش زدن در موسیقی
اجرای درست موسیقی تاثیر خیلی زیادی در لذت بردن از آن و جذب مخاطب دارد. چه‌بسا پیش آمده که خوانندگان بزرگ نیز در هنگام اجرای کنسرت، گاهی دچار فالش‌خوانی شده یا از گام درست خارج شده باشند. پس اگر در ابتدای راه موسیقی هستید و هنوز به طور کامل قادر به اجرای صحیح نت‌ها نیستید به‌هیچ‌وجه امید خود را از دست ندهید. چرا که همه چیز با تکرار زیاد و تمرین درست به دست می‌آید. در این مقاله سعی کردیم شما را با مفهوم فالش، ژست، نحوه تمرین برای اجرای درست و ابزارهای مربوطه که در این راه به ما کمک می‌کنند آشنا کنیم.
در همین راستا اگر به اطلاعات بیشتری نیاز دارید، می‌توانید به سایت زیکو مراجعه کنید. در این سایت انواع مقالات و همچنین تجهیزات صدا و موسیقی شامل انواع باند و میکروفون و تجهیزات جانبی برای علاقه‌مندان به این حوزه وجود دارد.
بدون دیدگاه